Język tatarski (nazwy własne Tatar tele, Tatarça) - język z grupy
języków uralo-ałtajskich
, należących do grupy
języków tureckich
. Jest używany przez
Tatarów
. Głównym miejscem występowania języka tatarskiego jest
Tatarstan
i pozostałe
regiony
Rosji
. Poza tym językiem tatarskim posługują się m.in. niektórzy mieszkańcy
Ukrainy
i innych krajów byłego
ZSRR
,
Turcji
,
Chin
,
Finlandii
i
Polski
. Obecna liczba ludzi mówiących tym językiem szacuje się na 8 milionów.
Wyróżnia się 3
dialekty
: centralny (
Tatarstan
,
Baszkiria
), zachodni (obwody
Niżnonowogrodzki
,
Saratowski
,
Wołgogradzki
,
Samarski
,
Czuwaszja
,
Baszkiria
i
Mordwa
oraz tereny przyległe) i wschodni (
Syberia Zachodnia
).
W
XIX
wieku uformował się współczesny język literacki (Kajum Nasyry, Galiasgar Kamal i inni).
Status prawny i użycie języka tatarskiego
Język tatarski, obok
rosyjskiego
, jest
językiem urzędowym
w
Republice Tatarstanu
(na mocy przepisów Ustawy Republiki Tatarstan "O językach narodów Republiki Tatarstan" z
1992
roku). Zarówno w Tatarstanie, jak i w miejscach zamieszkiwania tatarskiej
diaspory
funkcjonuje rozwinięta sieć ośrodków naukowych i wychowawczych, w których używany jest język tatarski, takich jak: ośrodki nauki przedszkolnej, szkoły podstawowe i średnie z tatarskim językiem nauczania wszystkich przedmiotów, a także szereg szkół, w których język tatarski nauczany jest jako odrębny przedmiot.
Oprócz tego, iż język tatarski jest zarówno przedmiotem nauczania, jak i językiem wykładowym na kierunkach
filologicznych
Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego
, w instytutach i akademiach pedagogicznych, język tatarski jako język wykładowy używany jest także na Wydziale Prawa oraz Wydziale Dziennikarstwa Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego, w Konserwatorium Kazańskim oraz Państwowym Kazańskim Instytucie Sztuki i Kultury.
W języku tatarskim wydawane są podręczniki, literatura naukowa, piękna, publicystyczna, ukazują się dziesiątki gazet i magazynów, używany jest on w
audycjach radiowych
i
telewizyjnych
oraz jako język spektaklów
teatralnych
. Głównymi ośrodkami nauczania języka tatarskiego są Wydział Filologii i Historii Tatarskiej Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego, Katedra Filologii Tatarskiej na Wydziale Filologicznym Baszkirskiego Uniwersytetu Państwowego, Wydział Filologii Tatarskiej Tatarskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistyczno- Pedagogicznego w Kazaniu oraz Instytut Języka, Literatury i Sztuki Akademii Nauk Republiki Tatarstanu.
Na początku 2009 roku tatarskie organizacje społeczne rozpoczęły zbiórkę podpisów poparcia dla nadania językowi tatarskiemu statusu języka urzędowego
Federacji Rosyjskiej
. Działania te przeprowadzane są w ramach akcji «Мин татарча сөйләшәм!/Min Tatarça söyläşäm» (Mówię po tatarsku!).
W języku tatarskim prowadzona jest
Tatarska Wikipedia
.
Linki zewnętrzne